Houtverduurzaming

Email this page

Thank you for your interest in spreading the word on Woodforum.

NOTE: We only request your email address so that the person you are recommending the page to knows that you wanted them to see it, and that it is not junk mail. We do not capture any email address.

Uw Email: *

Uw Naam: *

Verstuur naar: *

Gebruik voor meerdere adressen telkens een nieuwe lijn of scheid ze met komma's

Message Subject: (Your Name) has sent you a message from Belgian Woodforum

Message Body: (Your Name) thought you would like to see the Belgian Woodforum web site.

Uw persoonlijk bericht:

By submitting this form, you accept the Mollom privacy policy.

Algemeen

De duurzaamheid van een houtsoort is eigenlijk haar natuurlijke weerstand tegen aantasting door schimmels en insecten. Komt hout dat van nature niet erg duurzaam is, terecht in een vochtige omgeving, of in rechtsreeks contact met grond of water? Dan dringt zich vooraf vaak een kunstmatige verduurzaming op om zijn levensduur te verlengen. Dat gebeurt meestal met chemische producten.
Meer over de natuurlijke duurzaamheid van hout

Aantasting door schimmels
Schimmels (houtrot) of zwammen tasten alleen hout met een vochtgehalte van meer dan 20% aan. Meestal komt dat alleen buiten voor, in omgevingen waar de relatieve luchtvochtigheid permanent meer dan 85% bedraagt of in contact met water (bijv. door regelmatige condensatie). Alleen voldoende duurzaam hout – van nature of na behandeling – is hiertegen bestand.
Meer over de aantasting van hout door zwammen (doc)
Meer over de curatieve behandeling van hout (doc)

Aantasting door insecten
Insecten tasten meestal alleen nat hout aan. Toch zijn er ook die in droog hout ravage aanrichten. Zijn die drooghoutboorders binnengedrongen in het hout? Dan zetten ze hun vernielingswerk vaak generaties lang verder. Gelukkig zijn de meeste houtsoorten voldoende duurzaam van nature of preventief goed behandelbaar tegen aantasting door insecten.
Meer over de aantasting van hout door insecten (doc)

Preventieve verduurzaming
Hoe hout preventief beschermen tegen die aantasting? Dat hangt af van de risicoklasse.
Meer over preventieve verduurzaming (doc)

Meer over de codes voor houtbehandeling (doc)

Hout al aangetast?
Ontdek de mogelijkheden van een curatieve behandeling

Houtverduurzaming en milieu
Lees meer

Siloxanen als houtbescherming
Lees meer (doc)

Technische specificaties
Technische specificaties houtverduurzaming (download STS 04.3)
Technische specificaties curatieve behandeling over hout en metselwerk (download STS 31.5)

top

Natuurlijke duurzaamheid van hout

De Europese norm EN 350.2 preciseert de indeling in duurzaamheidsklassen en de weerstand tegen insecten van de meeste houtsoorten die in Europa worden gebruikt.

Natuurlijke weerstand tegen schimmels
Houtsoorten worden conventioneel ingedeeld in vijf duurzaamheidsklassen. Die drukken alleen de weerstand tegen schimmels of houtrot uit, niet die tegen insecten. De indeling steunt op een eenvoudige test: er wordt een paaltje van 50x50 mm voor een deel in de grond gestoken. Hoe langer de levensduur van het kernhout in deze agressieve omgeving, hoe duurzamer het hout. België hanteert de volgende duurzaamheidsklassen voor kernhout:

duurzaamheidsklasse I: zeer duurzaam (meer dan 25 jaar*);
duurzaamheidsklasse II: duurzaam (15 tot 25 jaar*);
duurzaamheidsklasse III: matig duurzaam (10 tot 15 jaar*);
duurzaamheidsklasse IV: weinig duurzaam (5 tot 10 jaar*);
duurzaamheidsklasse V: niet duurzaam (minder 5 jaar*);
* gemiddelde levensduur van een paaltje van 50x50 mm in grondcontact

Het spinthout is nooit duurzaam en behoort tot duurzaamheidsklasse V.

Natuurlijke weerstand tegen insecten
De natuurlijke weerstand tegen aantasting door insecten wordt niet geklasseerd. Hier geldt alles of niets: ofwel is het hout vatbaar voor aantasting, ofwel niet. De belangrijkste insecten die het hout in gebouwen kunnen bedreigen, zijn:

huisboktor, die alleen naaldhout aantast;
spinthoutkever of Lyctus, die enkele loofhoutsoorten aantast;
klopkever of Anobium, ook bekend als ‘memel’.

Een verduurzamingsbehandeling voorkomt aantasting door insecten.
Zo moet naaldhout voor dakgebinten worden beschermd volgens procedé A2.1.
Een verduurzaming volgens procedé A1 voorkomt aantasting door Lyctus.
Meer over verduurzaming in de praktijk top

Houtverduurzaming in de praktijk

De verduurzaming gebeurt bij voorkeur in een van de erkende stations met technische keuring. Die leveren een ATG-certificaat af dat attesteert, dat het hout volgens het vereiste procedé is verduurzaamd.
Meer over de certificeringsprocedure (doc, zie punt 5)

Risicoklasse bepaalt procedé
Volgens welk procedé het hout moet worden verduurzaamd, hangt af van zijn risicoklasse. Afhankelijk van zijn toepassing verdeelt de Europese norm EN 335 hout in vijf risicoklassen. Bij elke klasse hoort een bepaald procedé.

Risicoklasse 1: hout voor droge binnentoepassing
Het lage vochtgehalte van hout voor binnenhuistoepassingen maakt aantasting door schimmels meestal onmogelijk. Ook de kans op aantasting door insecten is klein. Hout dat vooraf al is aangetast, kan nog verder worden aangevreten (zoals memel in een antieke kast).

Toch zijn een aantal niet-duurzame tropische loofhoutsoorten gevoelig voor aantasting door Lyctus: jelutong, sesendok, mengkulang, guatambu, ramin, rubberhout, ayous/wawa, limba). Hiervoor dringt zich een behandeling volgens procedé A1 op. Het is raadzaam om hout dat een verduurzaming onderging, achteraf nog af te werken met een filmvormende verf of vernis.

Risicoklasse 2: daktimmerwerk en warme platte daken
Hout voor daktimmerwerk, warme platte daken en dragende constructies van houtskeletbouw blijft normaal droog. Toch kan de relatieve luchtvochtigheid gedurende langere periodes hoger liggen dan 70% en bestaat de kans op tijdelijke bevochtiging (bijv. tijdens de bouwfase of bij waterlekken).

Spinthout is nooit voldoende duurzaam. Van alle naaldhoutsoorten hoeft – theoretisch gezien – alleen spintvrij Oregon Pine niet te worden behandeld. In de praktijk is voor alle naaldhoutsoorten een gekleurde of kleurloze verduurzaming volgens procedé A2.1 nodig.
Houtverduurzamingsstations A2.1 met technische keuring (ATG) (doc)

Risicoklasse 3: constructies die blootstaan aan weer en wind
Hout dat blootgesteld is aan de weersinvloeden loopt veel meer risico op aantasting. Alleen houtsoorten met natuurlijke duurzaamheidsklasse I, II (of III) vragen geen preventieve behandeling. Voor alle andere is een verduurzaming volgens procedé A3 nodig. Dat is ook aangewezen voor binnentoepassingen met een hoog risico op aantasting, zoals balken in koude platte daken.
Houtverduurzamingsstations A3/A4 met technische keuring (ATG) (doc)

Risicoklasse 4: hout in contact met grond of zoet water
Dit zijn de omstandigheden waarin hout natuurlijk wordt afgebroken. Alleen houtsoorten met natuurlijke duurzaamheidsklasse I of II bieden voldoende weerstand aan de bedreigingen door schimmels en insecten. Anders is een verduurzaming nodig volgens procedé A4: procedé A4.1 bij contact met grond en procedé A4.2 bij contact met zoet water.
Houtverduurzamingsstations A3/A4 met technische keuring (ATG) (doc)

Risicoklasse 5: hout in contact met zout water
Deze toepassingen zijn uitzonderlijk en vereisen een verduurzaming volgens procedé A5.

Verduurzaming door hittebehandeling
Als alternatief voor een chemische behandeling – al dan niet watergedragen – kan de natuurlijke resistentie van hout voor sommige toepassingen ook worden verhoogd met een hittebehandeling.
Ontdek de voordelen van hittebehandeld hout (doc)

Houtmodificatie
Meer over acetyleren van hout (doc)
Ontdek furfuryleringstechnologie (doc)

top

Curatieve houtbehandeling

Is het hout al aangetast door schimmels of insecten? De aantasting bestrijden kan op verschillende manieren:

injectie van biocide stoffen;
besproeien/instrijken;
temperatuurverhoging;
vergassing.

Stelt u vast dat het hout in een gebouw is aangetast door schimmels of insecten? Dan is een preventieve behandeling uiteraard zinloos. Toch kunt u nog curatief optreden.

Zoek de oorzaak
De aantasting kan verschillende oorzaken hebben. Ofwel werd hout gebruikt dat onvoldoende duurzaam was voor de gebruikssituatie. Ofwel – en dat komt vaak voor – is de gebruikssituatie niet (meer) zoals oorspronkelijk gepland: ventilatieopeningen zijn afgedicht, de isolatie is verkeerd geplaatst of een waterlek werd niet hersteld.

Herstel en bescherm
De goede vochthuishouding in het gebouw herstellen, krijgt dan voorrang. Pas dan volgt de echte behandeling. Na verwijdering van het aangetaste hout, wordt het overblijvende hout geïmpregneerd met een curatief houtbeschermingsmiddel.

Werk af
Bij aantasting door huiszwammen is het meestal ook nodig om het metselwerk te behandelen. Het verdient aanbeveling om na de curatieve behandeling het hout in leefruimten een filmvormende afwerking te geven.

Certificering
De aanbrengers van curatieve behandelingen kunnen een goedkeuring aanvragen bij de BUtgb. Daarmee verbinden ze zich ertoe om gehomologeerde producten te gebruiken en bij de toepassingen de voorschriften van de overeenkomstige technische goedkeuringen na te leven. Zo bieden ze een maximale technische waarborg.
Raadpleeg de lijst van geldige technische goedkeuringen – curatieve behandeling (doc)

Meer over de aantasting door insecten (doc)
Meer over de aantasting door zwammen (doc) top

Houtverduurzaming versus leefmilieu

Evolutie naar watergedragen verduurzaming
Houtverduurzaming stuit nog vaak op negatieve reacties vanuit milieuhoek. Toch zijn de verduurzamingsmiddelen de laatste jaren sterk geëvolueerd van producten op solventbasis naar watergedragen producten.

Strakke aanbevelingen en richtlijnen
Bovendien zijn samenstelling en gebruik strikt aan banden gelegd via richtlijnen en tests van de FOD Volksgezondheid en Leefmilieu, en via de erkende stations voor technische keuring (doc).

Milieuvriendelijke effecten
Daarnaast heeft houtverduurzaming ook positieve effecten op het milieu. Zo springen we zuiniger om met hout dat door verduurzaming minder snel moet worden vervangen.

top